واژه گزینی؛ دور از شوخی هایی که سیاسی اند - وبلاگ بروز

به گزارش وبلاگ بروز، دکتر محمدرضا ترکی با بیان این که فرهنگستان شوخ طبعی را حقّ مردم می داند می گوید: البتّه بعضی افراد که عادت دارند همه چیز را سیاسی نمایند، بدون هیچ دلیل و ضرورتی، واژه گزینی را که یک فرایند علمی و تخصّصی است، به سیاست آلوده می نمایند.

به گزارش وبلاگ بروز به نقل از ایسنا، این دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران درباره واژه هایی که اخیرا توسط فرهنگستان زبان و ادب فارسی جایگزین شده اند و شوخی هایی که در فضای مجازی با آن ها می گردد اظهار کرد: اقدام فرهنگستان زبان و ادب فارسی در زمینه مطرح کردن برخی اصطلاحات و معادل های پزشکی در شرایطی که امر بهداشت و درمان، به دلیل همه گیری ویروس تاجی (کرونا) به دغدغه همه مردم و مسئولان بدل شده است، کار لازمی بود. مردم همان گونه که به هدایت کارشناسان در زمینه بهداشت فردی و جمعی احتیاج دارند تا تندرستی شان به خطر نیفتد، به سلامت و پاکیزگی زبانی هم احتیاجمندند تا فرهنگ و زبان آنان نیز از آسیب در امان بماند. نباید اجازه داد که این ویروس، یا هر عامل مخرّب دیگری، علاوه بر تحمیل هزینه هایی در عرصه بهداشت و درمان و اقتصاد جامعه خسارت هایی هم به فرهنگ و زبان ما بزند.

او اضافه کرد: اصطلاحات و معادل های اخیر واژه هایی نبودند که به تازگی ساخته و پیشنهاد شده باشند. گروهی از کارشناسان فرهنگستان که در زمینه علوم پزشکی کار می نمایند، سال ها است که این اصطلاحات و معادل های بسیار دیگری را در حوزه علوم پرشکی، بهداشت و درمان ساخته و به مجامع علمی پیشنهاد نموده اند. اصطلاحات اخیر تنها اندکی از کوشش های علمی است که بدنه علمی و کارشناسان فرهنگستان که از شخصیّت های شناخته شده علمی و دانشگاهی کشور تشکیل شده، تصویب و پیشنهاد نموده اند.

ترکی مخاطب اصلی این اصطلاحات را دانشگاه ها و مراکز آموزش پزشکی، پزشکان، کارکنان بخش درمان و رسانه های کشور دانست و بیان نمود: طبعاً وقتی اهل فن و رسانه ها اصطلاحات علمی فارسی را به جای واژه های بیگانه بپذیرند و به کار ببرند، این معادل ها به ذهن و زبان توده های مردم نیز راه خواهد یافت و در نتیجه گنجینه واژگان علمی زبان ما گسترش خواهد یافت که به فربه شدن فرهنگ ما خواهد انجامید و موقعیّت زبان فارسی را به عنوان زبان علم استوارتر خواهد نمود. خوشبختانه این اصطلاحات، جز در یکی دو مورد، بازتاب مثبتی در فضای علمی کشور داشت و ضرورت توجّه به واژه گزینی علمی را به نخبگان ما یادآوری کرد.

این استاد دانشگاه با بیان این که شوخی برخی از مردم با اصطلاحات فرهنگستان، نه امر غریب و بی سابقه ای است و نه لزوماً کار بدی به شمار می آید گفت: از زمان تأسیس فرهنگستان اوّل، در اوایل قرن اخیر، تا امروز این شوخی ها که ویژگی ملّت خوش ذوق ما است رواج داشته، امّا مردم در کنار همه آن خوش ذوقی ها بسیاری از پیشنهادهای فرهنگستان را هم پذیرفته اند؛ چراکه می دانند زبان ملّی و عزیز فارسی برای حفظ حیات و طراوت علمی خود به این کوشش ها احتیاج دارد. شوخ طبعی خُلق وخوی نیکوی ملت ما است و فرهنگستان هم این شوخ طبعی ها را حق مردم می داند و خصوصا اگر بیان گر دیدگاه و نقد مردم باشد آن را بر دیده می نهد!

او ادامه داد: البتّه برخی افراد که عادت دارند همه چیز را سیاسی نمایند، بدون هیچ دلیل و ضرورتی، واژه گزینی را که یک فرایند علمی و تخصّصی است، به سیاست آلوده می نمایند و سعی می نمایند ذهن جامعه را نسبت به فرهنگستان و واژه گزینی که هیچ انسان وطن دوست و فرهنگ مداری در ضرورت آن شکّی ندارد، حسّاس نمایند. البتّه سیاست چیز بدی نیست، ولی در سیاسی کردن مسائل باید اندازه نگه داشت. به نظر می رسد که این افراد واقعاً به فرهنگ جامعه و مردم خدمت نمی نمایند و شاید به سیاست هم لطمه بزنند!

محمدرضا ترکی با اشاره به نقدهایی که بر فرهنگستان در فضای مجازی منتشر می گردد بیان نمود: عده ای هم هستند که بر اساس یک باور غیرعلمی و متعصّبانه خیال می نمایند که وظیفۀ فرهنگستان سره گرایی و پالایش زبان فارسی از واژه های متداول عربی است. من هیچ استاد معتبر و جدّی ادبیّات و زبان شناسی را نمی شناسم که به سره گرایی، به این معنی، باور داشته باشد. این عدّه معمولاً نقدهایی بر فرهنگستان و اصطلاحات مصوّب آن وارد می نمایند که در میان صاحب نظران جدّی گرفته نمی گردد، ولی ممکن است در فضای مجازی به صورت گسترده منتشر گردد. عدّه ای هم هستند که متأسفانه علاقه ای به زبان فارسی ندارند و بر اساس تصوراتی باطل خیال می نمایند که زبان فارسی مانع توسعه است و دچار این توهم اند که اگر زبان دانشگاه ها و رسانه های ما فرنگی بگردد، ما همانند جوامع صنعتی به توسعه خواهیم رسید. این افراد هم وقتی می بینند که فرهنگستان اصطلاحات علمی فارسی را به جای اصطلاحات فرنگی پیشنهاد نموده برآشفته می شوند. اگر این دو سه جریان، یعنی سیاست زدگان و سره گرایان افراطی و کسانی که زبان فارسی را به عنوان زبان علم قبول ندارند، بگذارند، دلیلی ندارد که مردم با یک مرکز علمی و فرهنگی که باوجود فقدان امکانات و بودجه لازم سرگرم خدمات ملی است مسئله ای داشته باشند.