فشار خون، قاتل بی صدا
به گزارش وبلاگ بروز، برای آنکه خون در عروق به جریان درآید و به تمام نقاط بدن برسد، احتیاج به فشار دارد؛ ولی مقدار این فشار باید مناسب باشد. فشار جریانی خونی که در سرخرگ ها وجود دارد و در هر انقباض عضله قلب به دیواره رگ ها وارد می گردد، فشار خون نام دارد. وقتی که سرخرگ ها قابلیت ارتجاع و استحکام طبیعی خود را از دست می دهند و عروق کوچک باریک تر می شوند، فشار خون بالا می رود. این بیماری (افزایش فشار خون) کاملاً خاموش است و فقط با مقدار گیری
فشار خون، قاتل بی صدا
برای آنکه خون در عروق به جریان درآید و به تمام نقاط بدن برسد، احتیاج به فشار دارد؛ ولی مقدار این فشار باید مناسب باشد. فشار جریانی خونی که در سرخرگ ها وجود دارد و در هر انقباض عضله قلب به دیواره رگ ها وارد می شود، فشار خون نام دارد. وقتی که سرخرگ ها قابلیت ارتجاع و استحکام طبیعی خود را از دست می دهند و عروق کوچک باریک تر می شوند، فشار خون بالا می رود. این بیماری (افزایش فشار خون) کاملاً خاموش است و فقط با مقدار گیری می توان پی به آن برد. فشار خون ممکن است سال ها بی سر و صدا، بدون هیچ علامت خاصی وجود داشته باشد. بالاترین مقدار فشار خون فشار سیستولیک نام دارد؛ یعنی همان فشاری که به هنگام انقباض ماهیچه قلب خون را از قلب به سایر نقاط بدن می رساند. کمترین مقدار فشار خون را هم فشار دیاستولیک می نامند که فشار بین ضربان های قلب و مربوط به زمان استراحت قلب است. فشار خون به طور طبیعی در اثر استرس و فعالیت بدنی بالا می رود. رژیم های نادرست غذایی، مصرف زیاد غذاهای چرب و پرنمک و بی تحرکی هم از عوامل افزایش فشار خون می باشند.
عوارض فشار خون بالا
حملات قلبی، نارسایی قلب، ورم ریه، نارسایی کلیه، سکته مغزی، آسیب چشمی و مسائل بینایی از عوارض اصلی فشار خون بالا هستند. هرچه فشار خون بالاتر باشد، امید فرد به ادامه زندگی به شکل عادی کمتر است. اگر فشار خون به مدت طولانی درمان نشود، ممکن است به هر یک از این مسائل جدی و حاد منجر شود و یا حتی به بینایی آسیب برسد. به طور کلی حدود 40 درصد از آقایان و 30 درصد از خانم ها به فشار خون بالا دچار هستند و معمولاً یک سوم آن ها تحت درمان نیستند و سلامت آنها در معرض خطر است.به طور کلی حال افراد به هنگام بالارفتن فشار خون معمولی است؛ اما سردرد و گاهی اوقات تنگی نفس و خونریزی از بینی از علائم شایع فشار خون بالا هستند. سردرد، سرگیجه، خواب آلودگی، کرختی، مورمورشدن دست و پاها و سرفه خونی از سایر نشانه ها می باشند.
علل و عوامل
دلیل اصلی این بیماری در اغلب افراد ناشناخته است؛ اما بیماری هایی همانند افسردگی، اختلال در فراوری هورمون های غدد فوق کلیوی، بیماری کلیه و مصرف بعضی داروها باعث افزایش آن می شود.دیگر بیماری هایی که باعث بالارفتن فشار خون می شوند، عبارتند از:
پرکاری تیروئید:
پرکاری تیروئید باعث تندشدن جریان قلب و بالارفتن فشار خون می شود که با درمان آن فشار خون کاهش می یابد. افزایش کورتیزول در بدن مصرف کورتون به مدت طولانی هم از عوامل افزایش فشار خون است.تنگی رگ های کلیه ها:
این بیماری به سختی قابل درمان و کنترل است؛ بنابراین وقتی فشار خون در اثر بیماری با مصرف داروها پایین نمی آید، باید رگ ها با آنژیوگرافی آنالیز شود.تومور غده فوق کلیه:
به دلیل ترشح ناگهانی آدرنالین در بیماران مبتلا به این عارضه، به ناگاه حملات شدید تپش قلب و تعریق روی می دهد و فشار خون بالا می رود. این بیماری به وسیله جراحی قابل درمان است. غیر از بیماری های گفته شده، اضافه وزن و چاقی، سیگارکشیدن، کم تحرکی، استرس زیاد، مصرف الکل، ژنتیک و استفاده از بعضی از داروهای خاص هم از عوامل دیگر این بیماری هستند.روش های مقدار گیری فشار خون
برای مقدار گیری فشار خون در خانه می توانید از مانیتور آنروید بهره ببرید. این مانیتور روی بازو بسته و با دست باد می شود (با بادکردن حباب پلاستیکی که به دستگاه متصل است) و مانیتور دیجیتالی روی مچ دست مقدار فشار خون را نمایش می دهد. این نوع از دستگاه های مقدار گیری فشار خون به راحتی حمل می شوند و تقریباً مقرون به صرفه هستند؛ اما کار کردن با آنها کمی دشوارتر است. مانیتورهای دیجیتالی اتوماتیک هستند و به راحتی قابل استفاده می باشند و اعداد آنها به سادگی خوانده می شود. بعضی از مانیتورهای دیجیتالی قطعاً روی دست بسته می شوند. معمولاً فشار خون به صورت مثلاً 120/82 نشان داده می شود که منظور فشار سیستولیک و یا دیاستولیک است (بالاترین عدد، فشار سیستولیک و کمترین عدد، فشار دیاستولیک).قبل از مقدار گیری فشار خون بهتر است
از مصرف الکل و توتون خودداری کنید. تا 30 دقیقه قبل از مقدار گیری فشار خون هم کافئین مصرف نکنید. به دستشویی بروید و ادرار کنید. حداقل تا 5 دقیقه در حال استراحت قرار بگیرید. دست ها و پاها را به هم بچسبانید. دست چپ را در راستای قلب دراز کنید و یا روی میز ثابت بگذارید. فشار خون بالا بسیار رایج تر از فشار خون پایین است؛ اما فشار خون پایین به نام لاتین هیپوتنشن هم می تواند مسائل و بیماری های جدی را به وجود آورد. ضعف، سرگیجه، غش و تشنج از علائم اصلی فشار خون پایین هستند. وقتی فشار خون درون رگ ها کاهش می یابد، عملکرد مغز ضعیف می شود و ضعف و خستگی فراوان به فرد دست می دهد. گاهی اوقات وقتی فرد ناگهان از جای خود بلند می شود و می ایستد، دچار افت فشار خون می شود به این شرایط کاهش فشار خون کیفیتی می گویند.پیشگیری
برای پیشگیری از افزایش فشار خون باید وزن را کنترل کرد. اگر چاق هستید و یا اضافه وزن دارید، رژیم بگیرید. برترین راه برای مبارزه با پرفشاری خون ورزش است. نمک را از برنامه غذایی تان حذف و مصرف قند و شکر و سایر محصولاتی را که حاوی شکر هستند مانند نوشابه، مربا، ژله و شکلات محدود کنید. هرچند ماه یکبار حتماً فشار خون خود را مقدار بگیرید. (در صورت بارداری، بیشتر به مقدار فشار خون توجه کنید.) استرس و رفتارهای پرخاشگرانه و عصبی را در خود کنترل کنید. موسیقی آرام گوش کنید. نوشیدن آب پرتقال در روز می تواند فشار خون را پایین بیاورد. مصرف جوانه غلات و حبوبات، چای سبز، کرفس، موز، روغن کنجد، فلفل و گردو یاری زیادی به کاهش فشار خون می نماید. ضمن آنکه از مصرف غذاهای پرنمک جداً خودداری می کنید، از مصرف غذاهای فرآوری شده و کنسروی هم بپرهیزید. به جای نمک طعام از نمک پتاسیم بهره ببرید.روش استفاده از مونیتورهای آنروید:
گوشی ضربان سنج را به گوش بزنید. بازوبند را دور بازو ببندید (نه محکم و نه شل) حباب پلاستیکی را باد کنید. دریچه را شل کنید و اجازه دهید هوا کم کم از قسمت بازوبند خارج شود و بعد آن را در هر ثانیه به مقدار 2-3 میلی متر باد کنید. به اولین صدای قلب توجه کنید. آن عدد فشار سیستولیک را نشان می دهد. با قطع شدن صدای ضربان قلب (زمان استراحت قلب) می توانید فشار دیاستولیک را مقدار بگیرید.روش استفاده از مونیتورهای دیجیتالی:
دستگاه را دور بازوی خود ببندید و دکمه روشن شدن دستگاه را فشار دهید. دستگاه به طور اتوماتیک زیاد می شود و شما فقط باید یک دکمه را فشار دهید. این دستگاه فشار سیستولیک و دیاستولیک را هم نمایش می دهد. با فشار دادن دکمه اتمام کار، باد خارج می شود.سایر عوامل کاهش فشار خون
مسمومیت، از دست دادن خون، مصرف سموم، مثل داروهای BP، عدم تعادل و هماهنگی هورمون ها، اختلالات غذایی، مثل کم اشتهایی عصبی، کم آبی بدن، کند و تند شدن غیرطبیعی ضربان قلب، تغذیه نادرستافرادی که فشار خون کمتری دارند کمتر در معرض خطر هستند و کمتر به سکته قلبی، حملات قلبی، نارسایی کلیه و سایر بیماری های زمینه ای دچار می شوند. اما برای درمان افت فشار خون باید طبق نظر پزشک از مصرف داروهایی که باعث کاهش فشار خون می شوند، خودداری کرد. اگر خونریزی شدید دارید، باید تزریق خون انجام شود. آب بیشتری بنوشید، غذاهای کم کربوهیدرات مصرف کنید، میوه بیشتری بخورید و ورزش و پیاده روی، به خصوص در هوای آزاد را از قلم نیاندازید. تغذیه نامناسب و سوء تغذیه از دلایل مهم کم فشاری خون هستند. فقدان کالری کافی، پروتئین و ویتامین های گروه B و C این شرایط را تشدید می نماید. مایعات، حجم خون را افزایش می دهند و با مصرف آب و مایعات بیشتر می توان مشکل کم فشاری خون را تا حدودی جبران کرد.
منبع: نشریه دنیای سلامت شماره 68
منبع: راسخون